Kaperstwo

Kaperstwo było systemem organizacji floty wojennej funkcjonującym w Europie do 1856 r. kiedy to na mocy Traktatu Paryskiego zostało zakazane. Było ono stosowane zarówno przez państwa, jak i miasta, które nie miały silnej i dobrze zorganizowanej własnej floty. Odpowiednio przebudowane i uzbrojone prywatne jednostki zwalczały nieprzyjaciela na morzu na podstawie listu kaperskiego (rodzaj umowy między mocodawcą a armatorem okrętu). Określał on cele i zakres działań zbrojnych, jakie powinny być prowadzone w celu wyeliminowania przeciwnika.

Kapitan okrętu kaperskiego działał na morzu na własne ryzyko, reprezentując interesy swojego mocodawcy. W zamian miał prawo do używania jego bandery, udziału w łupach, a także opieki. Polscy władcy również sięgali po takie rozwiązania (między innymi Jagiellonowie – Kazimierz IV, Zygmunt I Stary oraz Zygmunt II August).

Najsłynniejszym kaprem gdańskim był Paweł Beneke, który dowodząc od 1473 r. karaką „Piotr z Gdańska” prowadził skuteczne działania przeciwko Anglii (Hanza, której członkiem był Gdańsk, prowadziła wówczas wojnę z królem Anglii Edwardem IV). W tym samym roku walcząc na morzu u wybrzeży Anglii, przejął galerę „San Matteo” z cennym łupem. Wśród zdobyczy znajdował się obraz „Sąd Ostateczny” Hansa Memlinga, który obecnie można podziwiać w Muzeum Narodowym w Gdańsku.